مقدمه
پرندگان زینتی به دلیل زیبایی و هوش خاص خود، محبوبیت زیادی به‌عنوان حیوانات خانگی دارند. با این حال، این پرندگان به دلیل سیستم ایمنی نسبتاً حساس و شرایط محیطی خاص، مستعد برخی بیماری‌ها هستند. آگاهی از بیماری‌های شایع در پرندگان زینتی و علائم آن‌ها می‌تواند به صاحبان کمک کند تا از بروز مشکلات جلوگیری کرده و در صورت بروز بیماری، به‌موقع اقدام کنند. در این مقاله به برخی از بیماری‌های شایع در پرندگان زینتی پرداخته می‌شود.
1. بیماری تنفسی (Psittacosis یا Chlamydiosis)
بیماری‌های تنفسی یکی از مشکلات رایج در پرندگان زینتی است که می‌تواند ناشی از عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی باشد. یکی از مهم‌ترین این بیماری‌ها Psittacosis یا Chlamydiosis است که توسط باکتری *Chlamydia psittaci* ایجاد می‌شود. این بیماری به‌ویژه در طوطی‌ها، کاسکو و مرغ عشق شایع است و می‌تواند به انسان نیز منتقل شود.
علائم:
– عطسه و ترشحات از بینی
– مشکلات تنفسی و خس‌خس کردن
– کاهش اشتها و کاهش وزن
– اسهال و تغییر رنگ مدفوع
درمان:
– استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط دامپزشک
– رعایت بهداشت و تهویه مناسب در قفس
2. آسپرژیلوز (Aspergillosis)
آسپرژیلوز یک عفونت قارچی است که توسط قارچ *Aspergillus* ایجاد می‌شود و به‌ویژه در پرندگان زینتی که در محیط‌های مرطوب و با تهویه ضعیف نگهداری می‌شوند، شایع است. این بیماری معمولاً دستگاه تنفسی پرنده را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علائم:
– مشکل در تنفس و تنگی نفس
– کاهش اشتها
– ضعف عمومی
– بی‌حالی
درمان:
– داروهای ضد قارچ
– بهبود شرایط محیطی با تهویه مناسب و جلوگیری از رطوبت بالا
3. بیماری منقار و پر طوطی (PBFD – Psittacine Beak and Feather Disease)
بیماری منقار و پر طوطی یکی از بیماری‌های ویروسی کشنده در پرندگان زینتی، به‌ویژه طوطی‌ها است که باعث از بین رفتن پرها و ناهنجاری‌های منقار و ناخن‌ها می‌شود. این ویروس سیستم ایمنی پرنده را تضعیف می‌کند و می‌تواند به طور بالقوه منجر به مرگ شود.
علائم:
– ریزش پرهای بدن
– تغییر شکل یا شکنندگی منقار و ناخن‌ها
– ضعف سیستم ایمنی و افزایش حساسیت به عفونت‌ها
– بی‌حالی و کاهش انرژی
درمان:
– تاکنون درمانی برای PBFD وجود ندارد، اما مراقبت‌های حمایتی مانند تغذیه مناسب و کنترل استرس می‌تواند به پرنده کمک کند تا عمر بهتری داشته باشد.
4. نقرس (Gout)
نقرس یکی از مشکلات متابولیکی است که در پرندگان زینتی دیده می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که اسید اوریک به‌درستی توسط کلیه‌ها دفع نشود و در بدن تجمع پیدا کند. نقرس می‌تواند به دو نوع نقرس مفصلی و نقرس احشایی تقسیم شود.
علائم:
– تورم و درد در مفاصل
– لنگیدن یا عدم تمایل به حرکت
– کاهش اشتها و کاهش وزن
– بی‌حالی
درمان:
– تنظیم رژیم غذایی با کاهش پروتئین‌های سنگین
– استفاده از داروهای ضد التهاب و مسکن تحت نظر دامپزشک
5. کک و شپش پرندگان (Lice and Mites)
کک و شپش در پرندگان زینتی می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. این انگل‌های خارجی به پوست و پرهای پرنده حمله می‌کنند و باعث تحریک و خارش شدید می‌شوند. پرندگان آلوده به این انگل‌ها معمولاً به شدت بدن خود را می‌خارند و حتی ممکن است پرهای خود را بکنند.
علائم:
– خارش شدید و پرکنی
– تحریک و قرمزی پوست
– کاهش وزن و بی‌قراری
– کاهش کیفیت پرها
درمان:
– استفاده از داروهای ضد انگل که توسط دامپزشک تجویز می‌شود
– تمیز کردن و ضدعفونی منظم قفس
6. کمبود ویتامین A
کمبود ویتامین A در پرندگان زینتی می‌تواند منجر به مشکلات جدی در سیستم ایمنی، بینایی و پوست شود. این کمبود به‌ویژه در پرندگانی که تغذیه‌ای فقیر و ناکافی دارند، شایع است.
علائم:
– خشکی و زبری پوست
– تورم چشم‌ها و ترشحات از بینی
– مشکلات تنفسی
– کاهش اشتها و کاهش وزن
درمان:
– اصلاح رژیم غذایی با افزودن میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین A مانند هویج و کدو
– مکمل‌های ویتامین A تحت نظر دامپزشک
7. بیماری‌های تخم‌گذاری (Egg Binding)
بیماری‌های مرتبط با تخم‌گذاری در پرندگان ماده به‌ویژه در نژادهایی مانند قناری و مرغ عشق شایع است. یکی از این مشکلات تخم‌گیر کردن (Egg Binding) است که زمانی رخ می‌دهد که پرنده قادر به تخم‌گذاری نیست و تخم در دستگاه تولیدمثل باقی می‌ماند.
علائم:
– بی‌قراری و تلاش زیاد برای تخم‌گذاری
– ورم شکم و لنگی
– بی‌حالی و کاهش اشتها
– ناتوانی در پرواز یا حرکت
درمان:
– مراقبت‌های اضطراری توسط دامپزشک برای کمک به تخم‌گذاری
– افزایش کلسیم در رژیم غذایی
– اطمینان از محیط مناسب برای تخم‌گذاری
مطالب مرتبط
هراس شبانه در پرندگان(avian_veterinarian)